CHUYỆN CHÚC THỌ,  MỪNG TUỔI  NGÀY TẾT

      Chẳng biết tục chúc thọ và mừng tuổi dịp tết có tự bao giờ, nhưng có lẽ đó cũng là một nét đẹp văn hóa trong giao tiếp xã hội, nó đem lại những cảm xúc thân thương giữa những người thân. Lệ chung việc chúc thọ và mừng tuổi người ta nhắm đến đó là người già và con trẻ.

   Trước tiên xin nói tới việc chúc đối với người già (tuổi phải từ 60 trở lên) trong gia đình hay họ tộc khi có những người già cao niên thì con cháu thường tổ chức mừng thọ vào dịp đầu xuân năm mới với mục đích là động viên, khích lệ các cụ, đồng thời cũng là thời điểm để cháu con nhớ và tỏ lòng biết ơn đến ông bà, cha mẹ những người đã có công lao sinh thành, dưỡng dục đối với con cháu trong họ hàng, dòng tộc. Đó là một tục lệ mang đậm tính nhân văn, bởi thông qua đó ta cũng góp phần giáo dục truyền thống gia đình, biết tôn kính tổ tiên, ông bà, cha mẹ, nhắc nhở cháu con về truyền thống và đạo lý “uống nước nhớ nguồn”. Tuy nhiên, do đời sống xã hội hiện nay có nhiều sự thay đổi, ảnh hưởng lối sống thực dụng của nước ngoài đã dần làm cho phong tục đó ở nơi này, hay nơi khác có nhiều biến tướng theo chiều hướng tiêu cực. Những người có chức, có quyền thường lạm dụng thời điểm này để tổ chức yến tiệc, mời mọc mọi người nhằm thu lợi cho bản thân. Nên cứ vào dịp tết đến, xuân về mọi người lại nơp nớp lo ngại việc bị sếp mời đi ăn mừng thọ, ông bà, cha mẹ… Tháng lương “còm” của nhân viên trong những ngày tết phải lo trăm thứ nào đối nội, đối ngoại, nào quà cho cha mẹ, vợ con và tất nhiên không thể thiếu phần dành cho tết của sếp! Ngành nào thu nhập cao, tiềnvà quà mừng càng lớn có khi lên đến hàng chục triệu đồng. Các doanh nghiệp muốn có quan hệ tốt với ngân hàng, tài chính, hay các phòng ban… thì tết cũng là dịp để các doanh nghiệp “bày tỏ” tấm thịnh tình của mình, cầu mong năm mới mọi việc hanh thông…Đi chúc tết các sếp, những “ông chủ nhỏ” này (tức doanh nghiệp) cũng phải nắm rõ thông tin về những người thân trong “đại gia đình” của sếp để chuẩn bị sẵn, phong bì, phong bao kịp thời “ứng phó” trong mọi tình huống có thế xảy ra, mới mong được các sếp “đoái thương” cho cái sự phát triển của doanh nghiệp mình. Anh bạn tôi – chủ một doanh nghiệp cơ khí nhỏ kể : Năm nào tết đến cũng vậy bọn em phải tất bật từ hơn một tháng trước, long đong, chạy vạy để có tiền lo tết cho công nhân, và nhất là cho các sếp. Những năm gần đây lại thịnh hành việc tặng quà, nhưng quà gì thì quà vẫn phải kèm theo phong bì anh ạ! Mọi người cứ bảo tại mình làm “hư” các sếp, chứ các sếp có đòi đâu? Nhưng thử một năm lơ là xem, không giải nghệ sớm em chớ kể !? Luật mình nó “uyển chuyển” lắm, thêm vào đó các sếp cũng rất “thông minh”, biết cách “vận dụng rất sáng tạo chủ trương, chính sách” vào “thực tế đời sống địa phương”! Nên có thằng nào dám lơi lỏng cái “truyền thống” tốt đẹp này!  -  Nói rồi anh cười hề hề vẻ khoái trí.

   Người ta bảo mừng tuổi, chúc thọ người cao tuổi là tốt, đúng rồi! Người ta lại cũng bảo : “Phú quý sinh lễ nghĩa” lại cũng đúng nốt!  Tức là khi giàu có người ta mới hay bày vẽ ra mọi sự. Người giàu, có tiền của, bày vẽ ra để báo hiếu ông bà, cha mẹ thì có gì đâu mà phải nói, tốt quá chứ ! Tuy vậy, cũng phải nói ngay rằng không phải sếp nào cũng có một gia đình hoàn hảo, trong ấm, ngoài êm như mọi người hay tưởng đâu nhé! Tôi biết nhà vị quan nọ có 3 anh em, hai chú em thì nghèo khổ, nhưng vẫn phải nuôi cha mẹ già ở quê. Khi các cụ tới 70 tuổi, ông sếp nọ mới về nhà bảo hai thằng em làm mừng thọ cho bố, hai thằng em không muốn bày vẽ to tát làm gì mà chỉ muốn làm vài mâm trong họ hàng, gia đình mà thôi, nhưng ông cả quyết, buộc hai chú phải nghe theo. Khi xong việc, vợ chồng anh cả đòi hết lại phong bì, vậy là mâu thuẫn anh em trở nên gay gắt, chẳng ai còn muốn nhìn mặt nhau nữa, chỉ khổ ông cụ bị đem ra làm “mồi câu” giờ phải chứng kiến đàn con cắn xé nhau, ông buồn lắm, sau bận ấy, ông cấm cửa anh con cả không thèm nhìn mặt nữa. Nghĩ mà thấy buồn.

   Còn chuyện mừng tuổi cho trẻ con ngày tết cũng có nhiều chuyện cười ra nước mắt, xưa kia người ta mừng tuổi cho trẻ nhỏ chỉ năm ba hào hoặc một hai đồng bạc mới với lời chúc như: “Cháu hay ăn, chóng lớn!” Hoặc : “ Chúc cháu năm mới chăm ngoan, học giỏi!”... Thì ngày nay mừng tuổi cho trẻ cũng khác nhiều, nhiều bậc cha mẹ còn coi đây là cơ hội để con cháu mình “kiếm chác” chút bổng lộc của bạn bè, người thân. Rất tiếc rằng những đứa trẻ ngày nay không được bố mẹ giáo dục chu đáo về cách ứng xử hoặc giao tiếp thường xuyên nên chúng thường có những cử chỉ, hành động rất bản năng, nhiều khi là lỗ mãng, xấc xược thiếu lễ phép. Xin kể một câu chuyện nhỏ. Anh P. vốn là giáo viên, hôm đó đến tết nhà sếp. Tất nhiên anh P là người rất “cầu thị”, chính vì thế mà anh đã chuẩn bị rất kỹ các phong bao cho các thành viên trong gia đình sếp (người đã bao năm nâng đỡ anh). Mọi chuyện sẽ không trở nên rắc rối khi mà anh P đến nhà sếp chúc tết, chủ khách đã làm xong các phần việc “giao” “tiếp” cần thiết (trong đó có cả việc giao gửi và tiếp nhận phong bao mừng tuổi cho các thành viên gia đình sếp) vừa nâng ly rượu vang do sếp đích thân rót mừng tuổi lại thì nhà lại có khách. Đó là vị sếp to trong huyện, vị này kèm theo một thằng cháu ngoại, vậy là lại tay bắt, mặt mừng và như phản xạ tự nhiên, anh P vừa bắt tay sếp lớn, vừa tiến đến bên thằng cháu ngoại của sếp, anh thò tay vào túi áo rút ra một phong bao và nói: “Năm mới bác chúc cháu chăm ngoan học giỏi!”. Cậu bé không nhìn lên mà nó đón ngay lấy chiếc phong bao, nó bóc luôn ra, khi thấy tờ 50 nghìn, lúc này nó mới ngẩng lên và hỏi trống không rất hỗn: “Sao chỉ có 50 nghìn? Trông người thế này mà lạc hậu không biết gì, không thèm lấy!” Nói rồi nó nguây nguẩy chạy vào theo ông, đề mặc đồng tiền và chiếc phong bao đã bị nó xé rách vứt ngay trước thềm. Anh P đứng lặng người không biết nên cười hay nên mếu nữa!? Thì ra những đứa trẻ này đã được “huấn luyện” và chúng quen được người ta cho nhiều tiền rồi nên 50 nghìn đồng nó không coi là gì! Sau vụ ấy tôi không rõ quan hệ của anh P với vị sếp trên như thế nào, nhưng hẳn ai cũng cho đó là việc làm của con trẻ, không thể vì thế mà làm mất lòng người lớn, và người lớn để ý làm gì chuyện vặt đó??! Tuy nhiên, đó cũng là cảnh báo về sự biến tướng của một phong tục tốt đẹp đã tồn tại từ bao đời nay.

    Tết lại đã đến gần, hẳn ai cũng mong muốn có được một cái tết vui tươi, trọn vẹn và đầm ấm bên những người thân và bạn bè, tuy nhiên, chúng ta cũng cần có nhận thức đúng đắn về việc chúc thọ và mừng tuổi, để tránh xảy ra nhưng hệ lụy đáng tiếc như những câu chuyện tôi vừa kể trên, để chúng ta không bị ám ảnh bởi những hành vi, thái độ không hay xảy ra trong dịp tết, nó sẽ làm cho ta kém vui đi rất nhiều, mà năm mới người ta gọi là xui xẻo các bạn nhé!

                                                                            Đ/C: Bùi Nhật Lai